Kahve Çekirdekleri

Arabica, Robusta, Liberica

  Az ya da çok bilinen iki ana kahve çekirdeği türü vardır. "Robusta" olarak bilinen Coffea Canephora ve Coffea Arabica ya da basitçe "Arabica". Fakat, çok az miktarda üretilen ve az bilinen, ama yine de bahsedilmeyi hakkeden bir başka tür - Coffea Liberica.

Coffea Arabica

  Bu, düşük asidite, kafein ve yüksek tat özellikleri ile en çok aranan kahve türüdür. Coffea Arabica'nın asıl kökeni Yemen ve Arap Yarımadası (ismini de buradan alır) hem de Etiyopya'nın kuzeybatısı ve Sudan'ın güneydoğusu.

  Arabica çekirdekleri, Sudan'ın kuzeybatısında olan Boma Yaylası'nda ve Kenya'nın kuzeyinde olan Marsabit Dağları'nda da bulunabilir. Fakat, bu çekirdekler yerli mi yoksa dışarıdan mı getirilmiş belli değil.

  Coffea Arabica, yüksekliği 9-12 metre olan ve yüksekliği ayarlanabilen bir çalıdır. Bitki açık dallanma sistemine sahip; yaprakları da parlak koyu yeşil renkte, ince uzun şeklinde (uzunluğu 6-12cm ve genişliği 4-8cm) ve karşı karşıyadırlar. Çiçeği beyaz; meyvesi yuvarlak, olgunlaştığında parlak kırmızı ile mor renkleri arasında ve genelde iki tohumu vardır ("kahve çekirdeği" olarak bilinir).

  Arabica bitkisi, dikildikten 7 sene sonra meyve vermeye başlar. Genelde bu bitki 1300m-1500m yüksekliğinde yetiştirilir ama 2800m yüksekliğinde de yetiştirilen bitkiler vardır. Bu bitki soğuk havalara dayanıklı ama dondurucu havalara değil. Sürekli güneşin altında kalabilen Robusta'nın aksine, Arabica'nın büyümesi için biraz gölgeye ihtiyacı vardır.
 
  Coffea Arabica dikildiği andan itibaren ilk birkaç yıl boyunca, küçük ve çok kokan çiçekler açar. Güneşli günlerde açan çiçekler, büyük sayıda küçük yeşil meyve yapar. Bu durum, düşük kaliteli kahve çekirdeğine ve düşük hasata sebep olur, hatta bitkinin sağlığına bile zarar verebilir. Bunu önlemek için bitki budanır.

  Kahve çiçeği sadece birkaç gün açar, sonra da yeşil meyveye dönüşür. Bundan sonra meyve olgunlaşmaya başlar, yeşilden sarıya, açık kırmızıya ve koyu kırmızıya yavaşça dönüşür. Yeşil meyveler koyu kırmızıya dönüştüğünde, toplanmaya hazır olurlar. Meyveler eşit hızla olgunlaşmadığı için de, elle toplanmalı ve hala olgunlaşmamış meyveler ağaçta olgunlaşmaya bırakılır.

  Kahve bitkisinden, özelliğine ve yetiştiği iklime bağlı olarak, 0,5 kg ila 5 kg arasında ham kahve çekirdeği elde edilir. Genelde iki bölmeden oluşan iki çekirdekli meyveler olur, fakat, "Peaberry" denilen tek çekirdeği olan meyveler de oluşabiliyor.

   Peaberry (caracoil) kahve çekirdeğidir. Genellikle, kahve meyvesinin içi iki bölümden oluşur ve iki çekirdeğe sahiptir. Fakat, bazı durumlarda iki çekirdekten biri embriyolaşır ve diğeri kaybolur. Tüm dünya üzerinde bir sene içeresinde elde edilen hasatın, yaklaşık, %5'i Peaberry olur.

   Kona Coffee, Hawaii'nin Büyük Adasında kuzey ve güney Kona ilçeleri olan Hualalai ve Muana Loa'nın eğimli arazilerinde yetiştirilen Coffea Arabica'dır. Sadece Kona bölgesinde yetiştirilen kahveye, "Kona Coffee" denir. Sabahları güneşli, öğleden sonra bulutlu ya da yağmurlu Kona iklimi ve zengin toprağı, kahve yetiştirmek için mükemmel koşulllardır.

Coffea Canephora(Robusta) 

  Robusta, Arabica'dan sonra, dünyada en çok bilinen kahve çekirdeği türüdür. Bu bitkinin kökeni, Afrika'nın orta ve batı Sahra altı bölgesinden gelmektedir. Bitki, Brezilya, Afrika ve Asya'nın güneydoğusu - Hindistan, Endonezya ve Robusta çekirdeği üretiminde dünya lideri olan Vietnam bölgelerinde de yetiştirilmektedir.

  Bilindiği gibi Canephora'nın, bakımı ve üretimi kolaydır. Arabica çekirdeğine oranla düşük kalitede ve üretimini daha ucuz hale getirmek için bir alt kalitedeki mahsul ile karıştırılır. Coffea Canephora, Coffea Arabica'dan iki kat daha fazla kafein içerir.

  19. yüzyıla kadar Robusta çekirdeği bilinmiyordu, Arabica'dan sadece 100 yıl sonra keşfedildi. Bitki, sığ bir kök sistemine sahip ve 10m yüksekliğinde olur. İklim değişikliklerine, hastalıklara ve zararlılara karşı, Arabica'dan daha dirençlidir. Çiçekleri düzensiz olsa da iyi hasat verir ve mahsulün olgunlaşması için 10-11 ay gerekir.

Coffea Liberica

  Bu kahve çekirdeği türü, batı Afrika'da bulunan Liberya kentinde keşfedildi. Yüksekliği 9m olan bu bitkinin mahsulü, Arabica'dan daha iridir. Liberica, pas hastalığından dolayı yok olan Arabica bitkisinin yerine, Endoezya'ya 19. yüzyılın sonunda getirildi. Lezzet açısından Robusta'ya benzer ve günümüzde Orta ve Doğu Java bölgelerinde bulunur.

  Filipinler'de Batangas ve Cavite illerinde yetiştirilen Baraco adlı Liberica bitkisi çeşidi bulunmaktadır. Ormanda yetiştiği için, badem şeklinde olan bu çekirdekler, olağanüstü çiçek ve meyve aromalara sahip, tadı da dolgun ve dumanlıdır. Bu oldukça polarize bir kahvedir. Herhangi bir kahveye Coffea Liberica'dan sadece %10 kadar miktarda katarak, bir üst seviyeye taşıyabilirsiniz. Fakat, arzının sınırlı ve çok pahalı olması sebebiyle tacirler Liberica yerine Excelsa'yı tercih eder.

Liberica, Robusta, Arabica